Στέφανος Σάμιος

Λίμπιντο και φωτογραφία: μία λεπτή σχέση

Σημεία που απαιτούν προσοχή στη φωτογραφία γυμνού. Συνηθισμένα λάθη και λύσεις.

Κλειστό Π. Φαλήρου (Τae Kwon Do)

Η λίμπιντο –σε ψυχαναλυτικούς όρους η ζωική, ερωτική και δημιουργική ενέργεια– παραμένει μια από τις βαθύτερες κινητήριες δυνάμεις της τέχνης. Δεν περιορίζεται μόνο στη σεξουαλικότητα, μπορεί να μετουσιωθεί (να μετατραπεί) σε κοινωνικά ή πολιτισμικά αποδεκτές δραστηριότητες, κατά συνέπεια και σε τέχνη, κάτι που συμβαίνει από παλιά. Ο καλλιτέχνης κινητοποιείται από επιθυμίες, απωθημένα, πόθο, προσωπικές αγωνίες, φαντασιώσεις. Αυτές οι εντάσεις μετασχηματίζονται σε εικαστική μορφή.

Στη φωτογραφία ειδικά, είναι ένα ιδιαίτερα γόνιμο θέμα, επειδή η φωτογραφική πράξη εμπλέκει άμεσα το βλέμμα, το σώμα, την επιθυμία και τη σκηνοθεσία της πραγματικότητας, τέλος την καταγραφή. Η σχέση φωτογράφου-μοντέλου αποτελεί πεδίο «έντασης», συμβολισμών, ρόλων. Απαιτεί και προϋποθέτει, επίσης, απόλυτη εμπιστοσύνη και σεβασμό μεταξύ των εμπλεκομένων συντελεστών. Η φωτογραφική μηχανή λειτουργεί σαν διάμεσο, σαν μεσολαβητής της αρχέτυπης επιθυμίας. Η μετουσίωση στη φωτογραφία συχνά δημιουργεί φορτισμένες εικόνες, μαγνητισμό, σιωπηλή ερωτικότητα, συχνά ακόμα κι αν αυτές στο τέλος δεν απεικονίζουν τίποτα το προφανώς «ερωτικό». Κατά συνέπεια, δεν είναι τυχαίο το ότι η φωτογραφία γυμνού, γυναικείου και ανδρικού, αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς και γοητευτικούς τομείς της τέχνης μας, με σημαντική κληρονομιά από σπουδαίους δημιουργούς. Δυστυχώς όμως αποτελεί παράλληλα και μία ταλαιπωρημένη, αν όχι κακοποιημένη περίπτωση! Ειδικά στην εποχή μας των social media και της ναρκισσιτικής προσέγγισης, παράγονται συνεχώς φτηνές, επιφανειακές, σεξιστικές αλλά τελικά αδιάφορες φωτογραφικές εικόνες, σωρηδόν, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Με το επίχρισμα του «καλλιτεχνικού γυμνού», πολλοί φωτογράφοι παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο-παλινδρόμηση μεταξύ μιας «ακαδημαϊκής», στείρας, «κλινικής» προσέγγισης από τη μια και φλύαρης, επιδειξιομανούς, αισθητικής «πορνό» από την άλλη. Σε αυτό το σύντομο workshop, θα προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μία τάξη, τόσο από πλευράς προσέγγισης όσο και τεχνικής, ώστε να αποφεύγονται συνηθισμένα λάθη. Θα χρησιμοποιηθούν συγκεκριμένα παραδείγματα από τη μακρόχρονη εμπειρία μου στο χώρο.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

STSAMIOS 30 O Στέφανος Σάμιος γεννήθηκε στην Αθήνα. Μετά από βασικές σπουδές στα Οικονομικά στην Αθήνα, βρέθηκε στο Παρίσι για μεταπτυχιακά και διδακτορικό στο πανεπιστήμιο PARIS IX-Dauphine από όπου αποφοίτησε το 1989. Παράλληλα, σπούδαζε φωτογραφία στο PARIS VIII-St.Dennis. Στη συνέχεια απέκτησε ΜΑ στην φωτογραφία από το Middlesex University. Διαθέτει πάνω από 30 χρόνια καλλιτεχνικής και επαγγελματικής εμπειρίας στην «πρώτη γραμμή», με εκθέσεις, διακρίσεις, έχοντας συνεργαστεί με τους περισσότερους τίτλους περιοδικών, σε φωτογραφία μόδας, πορτραίτου αλλά και deco, still life κλπ. Έχει παράλληλα συνεργαστεί με τις μεγαλύτερες διαφημιστικές εταιρείες σε μεγάλες παραγωγές και διεθνείς καμπάνιες, με μουσεία, οργανισμούς και εταιρείες. Παράλληλα διατηρεί συνεχή, ανοικτή επικοινωνία και συνεργασία με αμιγώς καλλιτεχνικούς χώρους. Επίσης, διδάσκει φωτογραφία επί 30 χρόνια τώρα σε πανεπιστημιακό επίπεδο, ενώ οργανώνει workshops και masterclasses τόσο για ερασιτέχνες όσο και για επαγγελματίες. Διετέλεσε αναπληρωτής διευθυντής του κολλεγιακού τμήματος φωτογραφίας γνωστής Αθηναϊκής σχολής και καθηγητής φωτογραφίας μόδας και διαφήμισης για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Τέλος, αρθρογραφεί τακτικά στο περιοδικό «ΦΩΤΟγράφος».